Το πάρκο Λειβήθρων εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ 2007-2013, στον Κωδικό «Ανάπτυξη πολιτιστικής υποδομής / Υποδομές σύγχρονου πολιτισμού». Άρχισε να υλοποιείται από την ΚΖ΄ ΕΠΚΑ υπό τη Δ/νση της Ε. Πουλάκη – Παντερμαλή, της οποίας υπήρξε έμπνευση και ολοκληρώθηκε από την ΕΦΑ Πιερίας υπό τη Δ/νση της Ε. Παπασταύρου. Βρίσκεται στο ΝΑ άκρο του αρχαιολογικού χώρου των Λειβήθρων και σε επιβλητική αμεσότητα με τον ορεινό όγκο του Ολύμπου, σε δημόσια έκταση 67 στρεμμάτων που παραχωρήθηκε από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στο ΥΠΠΟΑ. Η θεματολογία και ο λειτουργικός στόχος του εστιάζεται στην περιοχή του Μακεδονικού Ολύμπου και βασίστηκε στο συγγραφικό πόνημα της Ε. Πουλάκη – Παντερμαλή (στο πλαίσιο του έργου 1. Μακεδονικός Όλυμπος, Μύθος – Ιστορία – Αρχαιολογία, 2. Οίκος – Οικία – Οικονομία, Πόλις – Πολιτική – Πολιτισμός 3. Μούσες Ολυμπιάδες – Πιερίδες, Οι σημαντικότερες των ομαδικών θεοτήτων της αρχαιότητας). Το πάρκο επιχειρεί γνωστικά και βιωματικά την μυθολογική, ιστορική και αρχαιολογική μύηση του επισκέπτη στον ολύμπιο και παρολύμπιο χώρο καθώς και στην καθημερινή ζωή της αρχαιότητας, δεδομένου μάλιστα ότι οι καθημερινοί άνθρωποι της αρχαιότητας κατοικούσαν και αυτοί δίπλα στους θεούς στα χαμηλά υψώματα του Μακεδονικού Ολύμπου (Λείβηθρα, Ηράκλειο, Πλαταμών κ.α), αλλά και ακόμη ψηλότερα (Σπάθες, Τζέτζιανη, κορυφές στον Εθνικό Δρυμό κ.α.). Η λειτουργία του έχει εκπαιδευτικό – «ψυχαγωγικό χαρακτήρα», με την υλοποίηση ποικίλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων και πολιτιστικών δράσεων τόσο στις μόνιμες – ημιυπαίθριες κατασκευές, όσο και στους υπαίθριους, αδόμητους χώρους, αξιοποιώντας την πλούσια φυσική και πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής του Ολύμπου.

Απευθύνεται σε όλες τις ομάδες κοινού (σχολεία, αθλητικούς συλλόγους, τουρίστες, ατομικούς επισκέπτες, οικογένειες με παιδιά, ομάδες υπερηλίκων), και έχει φυσική και αισθητηριακή πρόσβαση για τα άτομα ΑμεΑ και ΑνΕΕΑ.

Στην έκταση του πάρκου διαμορφώνονται τρεις θεματικές περιοχές:

• Περιοχή ενημέρωσης-ψυχαγωγίας,
• Η Φύση διηγείται το μύθο της και
• Αναβάθμιση Δάσους.

Η τελευταία θεματική ενότητα αναπτύσσεται στην περιφέρεια και οι δύο πρώτες στο κεντρικό τμήμα της περιοχής παρέμβασης, όπου η κατάλληλη χάραξη των περιηγητικών διαδρομών αποδίδει κάτοψη μορφής λύρας (bird – eye view), επισημαίνοντας τη σχέση του χώρου με τον οικείο ορφικό/’’μουσικό’’ μύθο.

Α. Θεματική Περιοχή Ενημέρωσης – Ψυχαγωγίας

Κοντά στην κύρια, ΝΑ είσοδο του πάρκου βρίσκεται το φυλάκιο – χώρος υποδοχής & εισαγωγικής πληροφόρησης των επισκεπτών.

1. Έναρξη διαδρομής
2. Φυλάκιο
3. Θεμέλιο αψιδωτού Μυκηναϊκού κτιρίου
4. Μικρό οβάλ κτίριο φυσικής δόμησης
5. Κεντρικό κτίριο ενημέρωσης
6. Κιόσκια Ορφέα – Μουσών
7. Θέατρο
8. Αγροί Φυσικής Καλλιέργειας
9. Παρατηρητήριο
10. Προς ακρόπολη Λειβήθρων

 

Στην αφετηρία του περιπάτου βρίσκεται ένα αψιδωτό κτίριο με ορθογώνιο πρόσκτισμα, που χρονολογείται στην Ύστερη Εποχή Χαλκού (2η χιλιετία π. Χ.). Ανασκάφηκε στο πλαίσιο κατασκευής της νέας Εθνικής Οδού στην περιοχή της Πηγής Αρτέμιδος του Πλαταμώνα και μεταφέρθηκε αυτούσιο στο πάρκο Λειβήθρων τον Φεβρουάριο του 2015.

Διαδοχικά βρίσκεται ένα μικρό οβάλ κτίσμα, κατασκευασμένο με τεχνικές φυσικής δόμησης (κτίριο Β). Έμπνευση ως προς την κάτοψη και την αρχιτεκτονική του αποτέλεσε μία γεωμετρική οβάλ οικία του 8ου αι. π.Χ. που ανασκάφηκε στις χαμηλές υπώρειες του λόφου του Κάστρου Πλαταμώνα. Εδώ χωροθετούνται εκπαιδευτικά εργαστήρια οικοτεχνίας, τροφοπαρασκευής και αγγειοπλαστικής.

Στο κεντρικό τμήμα του πάρκου βρίσκεται συγκρότημα τετράγωνης κάτοψης που αποτελεί τον κύριο χώρο ενημέρωσης και υλοποίησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Έμπνευση ως προς την κάτοψή του υπήρξε μία μεγάλη οινοποιητική εγκατάσταση των ύστερων κλασικών – πρώιμων ελληνιστικών χρόνων που ανασκάφηκε στην πεδινή χώρα των Λειβήθρων. Στο ανατολικό τμήμα του συγκροτήματος βρίσκεται ισόγειο κτίριο με πλούσιο εποπτικό υλικό και αντίγραφα αρχαιολογικών ευρημάτων από την ευρύτερη περιοχή του Μακεδονικού Ολύμπου (κτίριο Α).

Ανατολικά και βόρεια του κτιρίου διαμορφώνεται ίχνος από χαμηλές αργολιθοδομές, που αποτελούν τη βάση για την κατασκευή ωμοπλινθοδομής στο πλαίσιο εκπαιδευτικού εργαστηρίου φυσικής δόμησης (κατεργασία πηλού, κατασκευή ωμόπλινθων, δόμηση).

Δυτικά του κτιρίου διαμορφώνεται ίχνος τετράπλευρου χώρου από αργολιθοδομή με κεντρική λιθόστρωτη αυλή, όπου χωροθετούνται εκπαιδευτικά προγράμματα που σχετίζονται με αγροτικές εργασίες, κυρίως δε με τη διαδικασία γλευκοποίησης / οινοποίησης, σε συνάρτηση με γειτονικό μικρό αμπελώνα. Βόρεια του συγκροτήματος χωροθετούνται μικροί αγροί με εποχιακά είδη για την υλοποίηση εκπαιδευτικού προγράμματος παραδοσιακών καλλιεργειών.

Στην κορύφωση του πάρκου βρίσκονται τέσσερα κιόσκια με εποπτικό υλικό για τον Ορφέα και τη Μουσική οικογένεια και στο τέλος του περιπάτου ένα μικρό θέατρο με χωμάτινο κοίλο και δυνατότητα πλήρωσης περίπου 400 ατόμων.

Β & Γ Θεματικές περιοχές: «Η φύση διηγείται το μύθο της» & «Αναβάθμιση δάσους»

Στις θεματικές περιοχές «Η Φύση διηγείται το μύθο της» και «Αναβάθμιση δάσους» γίνεται διατήρηση, καθοδήγηση/διαμόρφωση και ενίσχυση της υπάρχουσας βλάστησης με φυτεύσεις ενδημικών ειδών, στα οποία θα αναρτηθούν πινακίδες με μυθολογικά στοιχεία των φυτών. Εδώ υπάρχει η δυνατότητα της ελεύθερης περιήγησης του επισκέπτη στον φυσικό, αδόμητο χώρο του πάρκου και στο γειτονικό, αιωνόβιο πλατανόδασος της ακρόπολης των Λειβήθρων καθώς και ακόμη ευρύτερα, στον ορεινό όγκο του Ολύμπου. Επιπλέον είναι δυνατή η συμμετοχή σε οργανωμένους περιπάτους και περιβαλλοντικές δράσεις (γνωριμία με τα δάση – δασοπροστασία – δασοπυρόσβεση, δενδροφυτεύσεις, προσκοπικές γνώσεις διαβίωσης στο ύπαιθρο κ.α).

Υπαίθριες κατασκευές, όπως ένα παρατηρητήριο, βρύσες, παγκάκια, τραπεζόπαγκοι και ενημερωτικές πινακίδες, λειτουργούν ως στάσεις ξεκούρασης και πληροφόρησης.

Κείμενο: Έφη Πουλάκη Παντερμαλή