Ελλειπτικό μονόχωρο κτίσμα με τεχνικές φυσικής δόμησης

Στην είσοδο του πάρκου βρίσκεται ένα μικρό, οβάλ κτίσμα με προστώο στην πλευρά της εισόδου και εσωτερική, κυκλική εστία (κτίριο Β). Το παρόν κτίριο κατασκευάστηκε με τεχνικές φυσικής δόμησης στις διαστάσεις και την υποθετική μορφή μίας αψιδωτής και στη συνέχεια οβάλ οικίας του 8ου αι. π.Χ. που ανασκάφηκε στη θέση Κρανιά, στον λόφο του κάστρου του Πλαταμώνα. Η τοιχοποιία του, πάχους 0,50μ., είναι κατασκευασμένη σε ύψος 0,60μ. από αργολιθοδομή και συνεχίζει ξυλόπηκτη με στοιβαχτό πηλό και επίχρισμα από πηλοκονίαμα. Η επικάλυψη της στέγης αποτελείται από καλάμια σε σύστημα ξύλινων ζευκτών και το δάπεδο είναι βοτσαλωτό. Στην εγγύς περιοχή του κτιρίου χωροθετούνται εκπαιδευτικά προγράμματα και εργαστήρια για την τροφοπαρασκευή, την οικοτεχνία και την αγγειοπλαστική.

Η κρηπίδα του γεωμετρικού κτιρίου από την Κρανιά ήταν λιθόκτιστη και η ανωδομή πιθανόν πλινθόκτιστη με «λαχνήεvτα όροφο» σε ξύλινο σκελετό. Στη γένεση της νότιας αψίδας υπήρχε επίπεδος λίθος, πιθανόν βάση στύλου, ίσως και για πατάρι προς εκμετάλλευση του χώρου, όπως οι αποκρέβατοι στα μονόσπιτα του Αιγαίου. Ίσως βόρεια ήταν χώρος διημέρευσης και ύπνου η νότια, με σκευοθήκες στις μακριές πλευρές, όπου βρέθηκε αρκετή οικοσκευή. Στο κέντρο του κτιρίου υπήρχαν δύο εφαπτόμενες εστίες και ακτέριστη ταφή με διατάραξη των παλαιοχριστιανικών χρόνων, χωρίς ενδείξεις ηρωοποίησης και λατρείας. Όπως σε πολλές περιπτώσεις, η Κρανιά εγκαταλείφθηκε στα τέλη του 8ου αι. π.Χ. βίαια, με ενιαίο στρώμα καταστροφής από φωτιά. Οι ντόπιοι ήταν σε επαφή με την υπόλοιπη Ελλάδα, ιδίως την Εύβοια, το ανατολικό Αιγαίο και την Κόρινθο, από όπου εισήγαγαν την καλή τους οικοσκευή . Άγνωστο τι έδιναν σε αντάλλαγμα, αν όμως φανταστούμε τις μεγάλες ναυπηγικές ανάγκες στις ρότες της ελληνικής αναγέννησης, τότε η ξυλεία από τον Όλυμπο θα ήταν σίγουρα σπουδαίο αντάλλαγμα.

 

Τα αψιδωτά κτίρια είναι πανάρχαια στον τόπο μας (και όχι μόνο), γνωστά στην περιοχή του Μακεδονικού Ολύμπου τουλάχιστον από τη μυκηναϊκή εποχή, όπως το διπλανό παράδειγμα που μεταφέρθηκε εδώ από το ρέμα Ξυδιάς (περιοχή Πλαταμώνα). Ωστόσο, τα ελλειπτικά κτίρια επέζησαν στην Ελλάδα μέχρι και τα νεότερα χρόνια, χάρη στους Σαρακατσάνους.

Κείμενο: Έφη Πουλάκη Παντερμαλή